هیدروژناسیون روغن نباتی کارخانه کشت و صنعت شمال

پیشگفتار :

واحدهای روغن کشی بر اساس نزدیکی –  ماده اولیه بخصوص تخم پنبه احداث می شوند که این مناطق بیشتر در استانهای مازندران ، گیلان و خراسان می باشند. یکی از این واحدهای روغن کشی کشور کارخانه روغن کشی کشت و صنعت شمال واقع در استان مازندران ، شهرستان ساری ( در دوازده کیلومتر شهر ساری ) می باشد.

این کارخانه در سه شیفت کار می کند و دارای سیستم بازیابی فاضلاب و تصفیه آب می باشد که پسابهای بازیابی شده جهت شروب نمودن زمینهای مزروعی کارخانه استفاده می شود.

این کارخانه روغن کشی دو واحدی می باشد که واحد شماره ۱ آن نیز ( کشت و صنعت شمال ) تولید روغن و واحد شماره ۲ آن ( ام. ام ) صابون پزی است.

به طوری که گفته شد محصول اصلی کارخانه کشت و صنعت شمال ، روغن نباتی است که به دو صورت دان و جامد عرضه می گردد و در کنار این محصول اصلی ، محصول فرعی ، خلط صابون تولید شده نیز در واحد ۲ به صابون تبدیل می شود. واحد تولید گاز اکسیژن و هیدروژن در داخل کارخانه وجود دارد که گاز هیدروژن تولید شده ، جهت پروسس هیدروژناسیون صورت می گیرد و اکسیژن تولیدی در مخازن پر شده و جهت استفاده بخشهای خصوصی و دولتی به خارج از کارخانه برده می شود.

در ضمن طرح توسعه کارخانه نیز در دست اقدام است که تا حدودی اجرا گردیده ، ولی هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته است. و لازم به تذکر است که مدیریت کارخانه تحت نظارت بانک صنعت و معدن می باشد و محصول تولیدی کارخانه با نام (( روغن غنچه )) به بازار عرضه می گردد.

تاریخچه روغن نباتی در ایران :

تا حدود سال ۱۳۳۰ از روغن حیوانی استفاده می کردیم و بعد از این تدریجاً با افزایش جمعیت و کمبود تولید روغن حیوانی افزایش قیمت باعث گردید که از روغن نباتی استفاده نمایند که از هلند و آمریکا وارد می کنند. از سال ۱۳۳۱ تا ۱۳۴۴ با شرایطی که در ایران انجام شده بود تجار و صنعتگران شروع به آوردن کارخانه های روغن نباتی نمودند تا در عرض ۱۲ تا ۱۳ سال کارخانه در ایران شروع به کار نمود و روغن نباتی جامد هم از خارج وارد می کردند و همه این کارخانه ها از پنه دانه استفاده می کردند. در سال ۱۳۴۶ دولت ورود روغن نباتی جامد را غیر مجاز اعلام کرد و رقابتی بین کارخانه ها به وجود آمد و سطح تولید بالا رفت و بعضی ها شکست خوردند و بعضی ها هم در کارشان موفق شدند.

مثلاً یکی از کارخانه های روغن نباتی ، پارس (قو) است که در سال ۱۳۳۹ تاسیس شد و تولید آن در روز ۱۵ تا ۲۰ تن بود و امروزه بیشتر از ۶۰۰ تن در روز تولید می کند.

در حال حاضر در ایران در حدود ۱۶ کارخانه روغن نباتی داریم بعضی از این کارخانه ها در حدود ۳۰۰ تن تولید دارند.

مثلاً : ۱ – روغن نباتی پارس ( قو ، اطلس )

       ۲ – روغن نباتی بهشهر ( شاه پسند ، بهار ، مایع لادن )

       ۳ – روغن نباتی ورامین

       ۴ – فاز اصفهان

       ۵ – شیراز ( نرگس )

      ۶ – روغن نباتی جهان

تا قبل از سال ۱۳۴۵ از پنبه دانه استفاده می کردند و بعد از آن از روسیه ، بلغارستان ، رومانی روغن نیمه تصفیه آفتابگردان وارد می نمودند و بعد از آن در نتیجه نیاز ، روغن سویا از آمریکا جنوبی و ایالات متحده وارد نمودند به طوریکه الان نزدیک ۱۰۰ % مواد خام از دانه سویا است و از آرژانتین و برزیل وارد می نمایند و بعد از آن شرکت سهامی توسعه کشت دانه های روغنی آمدند و کشاورزان را در کشت دانه سویا و آفتابگردان تشوق نمودند ولی با وجود اینها کفاف مصرف را نکرد و در این سالهای اخیر در حدود ۶ تا ۵/۶ درصد روغن تولیدی ایران در داخل ایران تولید می شود و بقیه از خارج وارد می شود.( در سال ۱۳۶۲ )